Każde dziecko rozwija się w swoim indywidualnym tempie, ale są pewne umiejętności, które powinny zostać opanowane w określonym wieku. W tym artykule pochylimy się na chwilę nad rozwojem emocjonalnym dziecka trzyletniego. Co powinien taki maluch już umieć? Na co zwracać uwagę i co powinno nas niepokoić? Postaram się w kilku słowach odpowiedzieć na te pytania.
Rozwój emocjonalny dziecka przebiega w kilku obszarach: fizycznym i motorycznym, emocjonalno-społecznym oraz poznawczym
W trzecim roku życia, dziecko powinno, w zakresie małej motoryki, rysować pionową i poziomą linię prostą, krzyżyk oraz koło ze wzoru. Oznacza to, że jeśli dorosły narysuje takie rzeczy to dziecko powinno je odwzorować. W tym wieku, dzieci są w stanie zbudować wieżę składającą się z ośmiu elementów oraz wkładają klocki różnych kształtów do właściwych otworów. Zaczyna również posługiwać się nożyczkami i chętnie bawi się z wykorzystaniem plasteliny czy modeliny. Rozwija się także samodzielność młodego człowieka. Zaczyna on wykonywać podstawowe czynności higieniczne, takie jak chociażby korzystanie z toalety czy mycie rączek oraz posługuje się łyżką, widelcem i kubkiem.
W zakresie dużej motoryki widoczne jest to, że dziecko zaczyna chodzić naprzemiennie, np. schodząc czy wchodząc po schodach. Potrafi również przez chwilę utrzymać się w staniu na jednej nodze. Chodzi po murku i jeździ na trzykołowym rowerku. Poprawie ulega także umiejętność panowania nad swoim ciałem. Zaczyna stabilniej się przemieszczać w przestrzeni i nie ma problemu z korzystaniem z różnych sprzętów na placu zabaw. Potrafi również kopać i rzucać piłkę z zachowaniem równowagi. Dzieci w tym wieku chętnie słuchają muzyki i bawią się do niej. Można więc zaobserwować, że biega, podskakuje lub tańczy, gdy tylko w tle usłyszy muzykę.
W zakresie komunikacji zaczyna wypowiadać coraz więcej słów i tworzy zdania. Jest w stanie odpowiedzieć na proste pytanie. Potrafi także skupić przez dłuższy czas uwagę na proponowanej mu aktywności, nawet do około 10 minut. Zgłasza również swoje potrzeby fizjologiczne, takie jak głód czy potrzeba skorzystania z toalety.
Trzylatek coraz lepiej radzi sobie również w obszarze poznawczym
Chętnie poznaje swoje otoczenia i uczy się nowych rzeczy. Ze względu na dużą plastyczność mózgu jest w stanie w krótkim czasie opanować kolejne umiejętności. Chętnie tworzy konstrukcje z klocków czy zaczyna do zabawy wykorzystywać zabawki logiczne. Nazywa poprawnie kolory i określa, jakie ubranie powinno się zakładać do określonej pogody. Wyciąga również proste wnioski z obserwacji otaczającej rzeczywistości. Wkracza również powoli w świat wyobraźni. Może więc zacząć nadawać cechy ludzkie przedmiotom czy zabawkom. W tym czasie mogą także pojawiać się pierwsze lęki, np. przed postaciami z bajek, ciemnością czy nagłymi dźwiękami.
Rozwój widoczny jest także w obszarze społecznym. Trzylatek zwraca już większą uwagę na rówieśników, chociaż jeszcze zabawa może mieć charakter równoległy – dzieci bawią się obok siebie, nawet tymi samymi zabawkami, ale jeszcze nie zaczynają ze sobą współpracować. Dużego znaczenia w tym okresie nabiera również umiejętność naśladownictwa. Dzieci, poprzez obserwację dorosłych i rówieśników zaczynają opanowywać zasady obowiązujące w grupie oraz reguły, które są postawą różnych zabaw.
Zmiany można zaobserwować również w rozwoju emocjonalnym
Widok smutnego czy płaczącego dziecka wywołuje w trzylatku chęć pocieszenia go. Emocje, które się w tym okresie pojawiają się mocne, intensywne i cechuje je duża zmienność.
Co więc powinno zacząć nas niepokoić w rozwoju dziecka? Do kluczowych spraw z tym związanych należy zaliczyć:
1)Trudności z utrzymaniem równowagi i częste upadanie, przewracanie się;
2)Brak stabilizacji w sytuacji wchodzenia i schodzenia po schodach;
3)Trudności z wypowiadaniem się, widoczne opóźniania w rozwoju mowy lub pojawienie się mowy, która jest trudna do zrozumienia i niewyraźna;
4)Brak umiejętności związanej z zabawą prostymi zabawkami;
5)Problem ze zrozumieniem prostych poleceń;
6)Trudności z nawiązaniem kontaktu z rówieśnikami;
7)Trudności z utrzymaniem kontaktu wzrokowego czy ze skupieniem się na jakiejś aktywności;
8)Brak zrozumienia zabawy w udawanie czegoś.
Jeśli pojawiają się jakieś niepokojące kwestie, zawsze warto je w pierwszej kolejności omówić z nauczycielami, a następnie wykonać dokładną diagnozę dziecka w poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innym gabinecie terapeutycznym, żeby móc ustalić formy wsparcia rozwoju dziecka. Im wcześniej zostaną one wdrożone, tym szybciej będzie można zauważyć pozytywne efekty.