W przedszkolu dzieją się rzeczy wielkie – choć z pozoru to tylko wspólne zabawy, układanie klocków czy podział zabawek w piaskownicy, właśnie tam dzieci uczą się jednych z najważniejszych życiowych kompetencji: budowania relacji, współpracy i zaufania. To w przedszkolu pojawiają się pierwsze przyjaźnie – często bardzo intensywne, emocjonalne i znaczące – oraz pierwsze konflikty, nieporozumienia i pożegnania.
Zbliżający się koniec roku to szczególny moment. Dla niektórych dzieci to czas radości i dumy, dla innych – żal i niepewność. Szczególnie jeśli ich „najlepszy przyjaciel” opuszcza przedszkole i idzie do szkoły. Jak jako rodzice możemy wspierać nasze dzieci w tych ważnych emocjonalnych przeżyciach?
🤝 Dlaczego przyjaźnie przedszkolne są tak ważne?
W wieku 3–6 lat dzieci uczą się, że poza rodziną istnieje świat rówieśników – ludzi, z którymi można się bawić, kłócić, dzielić, tworzyć, śmiać i doświadczać. Przyjaciel w przedszkolu to ktoś bardzo ważny: daje poczucie przynależności, bezpieczeństwa, bycia „czyimś”.
Te relacje są często bardzo intensywne: „Jesteśmy przyjaciółmi na zawsze” może brzmieć równie prawdziwie, co „Nie jestem już twoim przyjacielem!”. I to całkowicie naturalne. W tym wieku relacje są dynamiczne – dzieci dopiero uczą się, jak budować trwałość, jak mówić o swoich uczuciach i jak rozwiązywać spory.
Jak wspierać dziecko w budowaniu zdrowych relacji z innymi?
- Ucz nazywania emocji i potrzeb:
Pomóż dziecku rozpoznać, kiedy czuje złość, smutek, radość czy zazdrość. „Jesteś smutny, bo Jaś dzisiaj bawił się z kimś innym – to w porządku, że tak się czujesz.” - Ćwicz rozwiązywanie konfliktów w zabawie:
Odgrywanie scenek z pluszakami czy figurkami może być świetnym sposobem na przećwiczenie: jak powiedzieć „nie”, jak przeprosić, jak poczekać na swoją kolej. - Nie zmuszaj do przyjaźni, ale wspieraj relacje:
„Najlepszy przyjaciel” nie musi być wybierany na zawsze. Zachęcaj do otwartości i wspólnych zabaw z różnymi dziećmi. - Wzmacniaj pozytywne zachowania społeczne:
Doceniaj, kiedy dziecko dzieli się, pomaga lub zauważa uczucia innych: „Fajnie, że zaprosiłeś kolegę do zabawy – widziałam, że to go ucieszyło.”
💔 Kiedy przychodzi czas pożegnań – jak przygotować dziecko na rozstanie?
Dla dzieci odchodzących do szkoły, jak i tych, które zostają, pożegnania mogą być trudne. Przedszkolaki nie zawsze rozumieją, że coś się kończy – i że ktoś, kto był z nimi codziennie, nagle zniknie z ich codzienności.
- Rozmawiaj otwarcie o tym, co się zmienia:
„Tosia po wakacjach pójdzie do szkoły. Będziecie się widzieć rzadziej, ale możecie się jeszcze spotkać.” - Pomóż stworzyć symboliczne pożegnanie:
Dzieci mogą przygotować wspólny rysunek, album, medal przyjaźni albo pożegnalny list. - Podkreśl, że emocje są w porządku:
Smutek, złość, lęk przed zmianą – są naturalne. Pokaż, że wszystkie uczucia są akceptowane.
Dlaczego pielęgnowanie relacji jest ważne dla rozwoju?
Umiejętność budowania i utrzymywania relacji to jedna z kluczowych kompetencji społecznych, które wpływają na:
- rozwój empatii i współczucia,
- poczucie przynależności,
- zdolność rozwiązywania konfliktów,
- samoregulację emocjonalną,
- pozytywny obraz siebie.
Dzieci, które czują się lubiane i ważne w grupie, lepiej radzą sobie z nowymi wyzwaniami, także w szkole.
Co może zrobić rodzic?
- Organizuj okazje do spotkań poza przedszkolem – piknik, wspólna zabawa, mini-pożegnanie.
- Zachęcaj do nawiązywania kontaktu z różnymi dziećmi – nie tylko „najlepszym” przyjacielem.
- Bądź wsparciem, nie narzucając się – dzieci same uczą się dynamiki relacji, ale potrzebują bezpiecznego dorosłego, do którego mogą wrócić po trudnym dniu.
Przedszkolne przyjaźnie to nie tylko zabawa – to fundamenty przyszłych relacji. Choć bywają burzliwe, są szalenie ważne dla emocjonalnego rozwoju dziecka. Zbliżający się koniec roku to dobra okazja, by zatrzymać się na chwilę i zauważyć: jakie więzi zbudowało moje dziecko? Co czuje, gdy mówi „do widzenia”? I jak mogę pomóc mu pielęgnować w sobie życzliwość, otwartość i siłę do budowania nowych relacji?